Marta Grzegocka¹, Danuta Lietz-Kijak², Elżbieta Kubala³, Paulina Strzelecka³,  Łukasz Kopacz^1
1Studium Doktoranckie Wydziału Nauk o Zdrowiu Pomorskiego Uniwersytetu Medycznego w Szczecinie
²Samodzielna Pracownia Propedeutyki i Fizykodiagnostyki Stomatologicznej Pomorskiego Uniwersytetu Medycznego w Szczecinie
³Studium Doktoranckie Wydziału Lekarsko-Stomatologicznego Pomorskiego Uniwersytetu Medycznego w Szczecinie

Efekty kształcenia na kierunku lekarsko-dentystycznym w samoocenie studentów Pomorskiego Uniwersytetu Medycznego w Szczecinie

Wprowadzenie: Głównym celem funkcjonowania uczelni jest kształcenie i wychowywanie studentów oraz prowadzenie badań naukowych. Realizując te zadania szkoły wyższe gospodarują określonymi zasobami, stąd też można mówić o ocenie ich efektywności w ujęciu celowościowym bądź ekonomicznym. Nie jest to zadanie łatwe, bowiem można oszacować nakłady na pozyskanie wiedzy oraz jej przekształcanie i przekazywanie, ale trudno dokonać wyceny efektów, ponieważ:
– są one znacznie opóźnione w czasie,
– podlegają licznym perturbacjom społecznym ze względu na to, że ich nośnikami są ludzie,
– są niezwykle rozległe, dotyczą bowiem wszystkich dziedzin życia społecznego
Cel pracy: Dokonanie przez studentów samooceny wiedzy i kompetencji zawodowo – społecznych, wynikających z toku studiów na kierunku Lekarsko – Dentystycznym. Ponadto dzięki badaniu można określić obszary, które potencjalnie stwarzają studentom stomatologii najwięcej trudności.
Metodyka i narzędzia: Zastosowane do badania narzędzie badawcze stanowił kwestionariusz samooceny złożony z 75 zdań twierdzących,  analogicznych do poszczególnych efektów kształcenia przewidzianych Programem Nauczania na kierunku lekarsko-dentystycznym. Kwestionariusz podzielono na 3 części, analogicznie do budowy Kierunkowych Efektów Kształcenia dla kierunku Lekarsko – Dentystycznego: wiedzę (25 pytań), umiejętności (25 pytań) i kompetencje społeczne (20). W konsultacji z psychologiem z Pomorskiego Uniwersytetu Medycznego, do obszaru kompetencji społecznych dodano pytania z zakresu psychologii społecznej.
Respondenci mieli możliwość wybrania na 5 stopniowej skali Likerta odpowiedzi, która najbardziej odpowiadała w ich subiektywnej ocenie osiągnięciom w obszarach określanych w Kierunkowych Efektach Kształcenia.
Wyniki: Ankietę wypełniło łącznie 92 studentów 4 i 5 roku kierunku lekarsko-dentystycznego,
w tym 53 kobiety (58%) i 39 mężczyzn (42%). Wskazane przez studentów odpowiedz przeniesiono
do programu kalkulacyjnego, wyniki uśredniono i wykonana analizę procentową.
Studenci wskazali, iż ich  poziom osiągnięć mieści się w przedziale od 3,09 do 4,93 (kobiety)
i 2,97 do 4,7 (mężczyźni). Obszary, które studenci oceniali najsłabiej dotyczyły: biochemicznych podstaw integralności organizmu ludzkiego (3,30), obrazowania tkanek (3,31), działania urządzeń ultradźwiękowych i laserowych (3,22), genetyki i biologii molekularnej (2,83), metod diagnostycznych wykorzystywanych w patomorfologii (3,32), pracy z dziećmi (2,93), osobami niepełnosprawnymi (2,34) i wykluczonymi społecznie (2,96). Najlepiej ocenili siebie w obszarach: planowania  pracy zespołu stomatologicznego i leczenia pacjenta w zakresie stomatologii (4,84), wyboru biomateriałów odtwórczych (4,0). Osiągnięte wyniki wskazują iż studenci ostatnich lat studiów na kierunku lekarsko – dentystycznym oceniają swoje osiągnięcia na poziomie dość dobrym.
Wnioski: Na podstawie przeprowadzonego badania, należy wnosić iż studenci kierunku lekarsko-dentystycznego są dobrze przygotowani do wykonywania zawodu lekarza dentysty. Mają natomiast problemy z obszarem wiedzy ogólnomedycznej, trudnej do przyswojenia. Ponadto w zakresie kompetencji społecznych zwraca się uwagę na konieczność włączenia do programu kształcenia treści programowych, które będą wzmacniały umiejętności społeczne demonstrowane w praktyce (np. praktycznych umiejętności postępowania z pacjentem trudnym, agresywnym lub chorym psychicznie).

Maciej Jedliński¹, Danuta Lietz-Kijak^2
1SKN przy Samodzielnej Pracowni Propedeutyki i Fizykodiagnostyki Stomatologicznej Pomorskiego Uniwersytetu Medycznego w Szczecinie
²Samodzielna Pracownia Propedeutyki i Fizykodiagnostyki Stomatologicznej Pomorskiego Uniwersytetu Medycznego w Szczecinie

Ząb dwoisty przyczyną problemów diagnostycznych, estetycznych i zgryzowych

Wstęp: Zęby dwoiste (podwójne, dychotomia, schizodoncja) należą do nieprawidłowości zębowych. Wyróżniamy wśród nich zęby bliźniacze, zlane i zrośnięte. Powstanie zębów dwoistych wyjaśniają dwa mechanizmy. Jednym z nich jest połączenie zawiązków zębowych podczas rozwoju. W zależności od etapu rozwoju, w którym doszło do zespolenia powstają zęby zlane lub zęby zrośnięte. Drugim mechanizmem jest podział zawiązka zęba, który został zapoczątkowany, lecz niedokończony. Mówimy wówczas o powstaniu zębów bliźniaczych. Zęby dwoiste występują z częstotliwością 0,15%-1,6% w uzębieniu mlecznym a 0,1% w uzębieniu stałym, częściej u chłopców niż u dziewcząt. Podaje się występowanie rodzinne.
Opis przypadku: Pacjent osiemnastoletni zgłosił się do Gabinetu Stomatologicznego z powodu dyskomfortu, wywołanego występowaniem zęba 12 o znacznych rozmiarach. Określił go jako „trzecią jedynkę”, która z powodu wielkości i niekorzystnego ustawienia krępowała go w kontaktach z otoczeniem.
W badaniu przedmiotowym stwierdzono znacznych rozmiarów ząb 12, z wcięciem w brzegu siecznym i bruzdą na powierzchni wargowej, sięgającej do 1/3 wysokości korony. Kształt zęba był nietypowy, a szerokość korony większa w okolicy szyjki niż przy brzegu siecznym. Ząb 12 był wychylony i brzegiem bliższym obrócony dowargowo. U pacjenta występowała I klasa Anglea i kłowa oraz stłoczenia w okolicy siekaczy i kłów dolnych. Stwierdzono zgodność linii pośrodkowej w obu łukach zębowych.
Badanie ortopantomograficzne i zdjęcie rtg zębowe wykazały zrośnięcie zęba 12 z zębem dodatkowym położonym mezjalnie w stosunku do właściwego zęba 12 z wyraźnym zarysem dwóch korzeni i dwóch komór.
Na modelu gipsowym wykonano pomiary szerokości mezjo-dystalnej wszystkich czterech górnych zębów siecznych za pomocą suwmiarki cyfrowej: ząb 11 – 11 mm, ząb 12 – 11 mm, ząb 21 – 10 mm, ząb 22 – 7,5 mm, co stanowiło różnicę między dwoma siekaczami bocznymi ok. 3,5 mm.
Pacjent został skierowany do leczenia ortodontycznego. Lekarz ortodonta zaproponował leczenie aparatami stałymi w obu łukach zębowych oraz zmianę kształtu i szerokości mezjo-dystalnej zęba 12 poprzez zabieg interproksymalnej redukcji szkliwa, co zapewni pacjentowi poprawę estetyki w okolicy siekaczy górnych. Pacjent przyjął plan leczenia z zadowoleniem.
Wnioski:
1.Diagnostyka zębów zrośniętych wymaga wykonania badań radiologicznych.
2.Zęby zrośnięte w przednich odcinkach łuków zębowych są poważnym zaburzeniem  estetycznym dla pacjenta oraz trudnym problemem diagnostycznym i klinicznym dla lekarza.
3.W przypadku zęba zrośniętego z zębem dodatkowym ilość zębów w poszczególnych kwadrantach łuków zębowych nie ulega zmianie.

Katarzyna Kot¹, Kazimierz Reszka², Przemysław Reszka³, Alicja Nowicka⁴, Mariusz Lipski^1
1Zakład Stomatologii Zachowawczej Przedklinicznej i Endodoncji Przedklinicznej Pomorskiego Uniwersytetu Medycznego w Szczecinie
²Wydziała technologii i Edukacji, Politechnika Koszalińska
³Gabinet Stomatologiczny w Koszalinie
⁴Katedra i Zakład Stomatologii Zachowawczej i Endodoncji Pomorskiego Uniwersytetu Medycznego w Szczecinie

Czy można bezpośrednio po związaniu materiału Biodentine przystąpić do odtworzenia tkanek zęba z zastosowaniem systemu samotrawiącego?

Cel: Zbadanie  w elektronowym mikroskopie skaningowym ścian ubytku, które pokryto system łączącym bezpośrednio po związaniu materiału Biodentine (po 15 min. od jego przygotowania) oraz po 24 godzinach od jego związania.
Materiał i metody: Do badania posłużyły 4 ludzkie zęby przedtrzonowe usunięte ze względów ortodontycznych. W obrębie powierzchni żującej wypreparowano ubytki kl. I wg Blacka ze ścianami ustawionymi rozbieżnie w kierunku wejścia do ubytku (tak jak pod wkład koronowy).  Ogółem wypreparowano 4 ubytki o głębokości od 4 do 5 mm, których dno przykryto materiałem Biodentine. Następnie zęby podzielono na 2 grupy po 2 zęby w każdej. W grupie I, po upływie 15 minut od momentu przygotowania materiału na nieprzykrytą materiałem Biodentine zębinę jak i szkliwo zastosowano system łączący Prelude (Primer i Adhesive). W grupie 2 zastosowano identyczną procedurę, z tym że zabieg odroczono o 24 godziny. Następnie dokonano obserwacji w elektronowym mikroskopie skaningowym środowiskowym. Obserwacji dokonano w powiększeniu 550 x.  Obejrzano wybrane ściany ubytku oraz dokonano mikroanalizy EDS wybranych obszarów.
Wyniki: Obserwacje ścian ubytku wykonane w SEM wykazały w grupie 1 obecność licznych drobin pokrywających powierzchnię zębiny i szkliwa. Mikroanaliza EDS potwierdziła m. in. obecność krzemu, co sugeruje, iż pochodziły one z materiału Biodentine. W grupie 2 ściany ubytku nie były pokryte tego typu zanieczyszczeniami. Analiza EDS wykazała obecność pierwiastków typowych dla tkanek zęba.
Wniosek: Uzyskane wyniku sugerują, ze materiał Biodentine po 15 min. od rozrobienia nie ulega związaniu w takim stopniu, by można było bezpiecznie, tj. bez obawy interakcji stosować na zębinę i szkliwo system łączący.

Elżbieta Kubala¹, Danuta Lietz-Kijak², Łukasz Kopacz³, Paweł Berczyński¹, Paulina Strzelecka¹, Marta Grzegocka³, Jadwiga Buczkowska-Radlińska^4
1Studium Doktoranckie Wydziału Lekarsko- Stomatologicznego Pomorskiego Uniwersytetu Medycznego w Szczecinie
²Samodzielna Pracownia Propedeutyki i Fizykodiagnostyki Stomatologicznej Pomorskiego Uniwersytetu Medycznego w Szczecinie
³Studium Doktoranckie Wydziału Nauk o Zdrowiu Pomorskiego Uniwersytetu Medycznego w Szczecinie
⁴Katedra i Zakład Stomatologii Zachowawczej i Endodoncji Pomorskiego Uniwersytetu Medycznego w Szczecinie

Wielospecjalistyczne leczenie porażenia nerwu twarzowego – opis przypadku

Wstęp: Porażenie nerwu twarzowego może być objawem wielu jednostek chorobowych. Im krótszy czas jaki upływa od wystąpienia pierwszych symptomów do podjęcia leczenia, którego zadaniem jest przywrócenie prawidłowej mimiki twarzy, tym lepsze rokowanie.
Materiał i metody: W pracy przedstawiono przypadek pacjenta (27 lat), który zgłosił się do Samodzielnej Pracowni Propedeutyki i Fizykodiagnostyki Stomatologicznej PUM z objawami porażenia nerwu VII. Przed przystąpieniem do leczenia oraz po jego zakończeniu wykonano pomiary czucia na skórze części twarzowej czaszki za pomocą PulpoEndometru (strona niedowładna, jak i zdrowa). Terapia obejmowała leczenie farmakologiczne i rehabilitację fizjoterapeutyczną. Wykorzystano zabiegi fizykalne: magnetostymulacja, ledoterapia (Viofor JPS), a także Kinesiology Taping, masaż oraz ćwiczenia metodą PNF, przez okres 25 dni.
Wyniki: Opisane procedury spowodowały poprawę mimiki części twarzy, której dotyczył niedowład. Pierwsze korzystne efekty terapeutyczne wystąpiły po 2 tygodniach terapii. Po 4 tygodniach osiągnięto niemal pełen powrót prawidłowych funkcji. Dolegliwości bólowe również uległy zmniejszeniu (na skali VAS: przed terapią 8, po leczeniu 2).
Wnioski: Pozytywne efekty leczenia przyczyniły się do poprawy samopoczucia pacjenta oraz jego funkcjonowania w życiu codziennym. Terapia doprowadziła do zwiększenia satysfakcji i komfortu pacjenta podczas podejmowania aktywności życiowej.

Anna Czajkowska¹, Małgorzata Chruściel-Nogalska¹, Tomasz Smektała², Szymon Konwerski³, Bogumiła Frączak^1
1Zakład Protetyki Stomatologicznej PUM w Szczecinie
²Klinika Chirurgii Szczękowo-Twarzowej PUM w Szczecinie
³Zbiory Przyrodnicze Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu

Larwa chrząszcza w jamie ustnej – przypadek wewnątrzzębowego wzrostu owada

Wstęp: Larwy owadów wyjątkowo rzadko bytują w obrębie jamy ustnej człowieka. Udokumentowane przypadki dotyczą obecności muszycy oraz wągrzycy w tkankach miękkich. Poniższy przypadek jest pierwszym przedstawiającym rozwój wielokomórkowego nekrofaga w żywym organizmie ludzkim.
Opis przypadku: 65-letni pacjent zgłosił się do gabinetu stomatologicznego z powodu przykrego zapachu z ust. W badaniu wewnątrzustnym stwierdzono nieszczelny most oparty na zębach 23, 24 oraz 27. Po usunięciu mostu w obrębie jamy zęba 27 zauważono żywą, 4-milimetrową larwę. Ze względu na znaczne uszkodzenie zęba filarowego podjęto decyzję o jego ekstrakcji. Ząb zachowano do dalszych badań. Larwę zaszeregowano do podrzędu chrząszczy – nekrofagów z rodziny łyszczynkowatych /Nitidulidae/.
Omówienie: Na podstawie rozmiaru larwy można wykluczyć możliwość samodzielnego przedostania się  do jamy zęba. Najbardziej prawdopodobne wydaje się, że jajo zostało wciśnięte mechanicznie z pokarmem pod przęsło mostu. Można przypuszczać, że w sprzyjających warunkach jamy ustnej z jaja rozwinęła się postać larwalna, która żywiła się tkankami martwiczymi miazgi i zębiny, co korespondowałoby z wyglądem jamy zęba po usunięciu owada. Obecność larw z rodziny Nitidulidae  jest używana w medycynie sądowej przy określaniu czasu śmierci.
Podsumowanie: Pomimo rozbudowanych mechanizmów obronnych jamy ustnej człowieka, nieszczelne uzupełnienie protetyczne może stworzyć warunki sprzyjające rozwojowi organizmu wielokomórkowego.

 

---

Ewa Marek, Agnieszka Krukowska-Zaorska, Mariusz Lipski
Zakład Stomatologii Zachowawczej Przedklinicznej i Endodoncji Przedklinicznej Pomorskiego Uniwersytetu Medycznego w Szczecinie

Wykorzystanie stożkowej tomografii komputerowej w diagnostyce pionowego złamania korzenia  –  opis przypadku

W przypadku diagnozowania pionowego złamania korzenia (vrf) badanie radiologiczne jest niezbędne. Niestety klasyczne zdjęcie radiologiczne ukazuje nam obraz dwuwymiarowy, na którym może nie uwidaczniać się linia złamania, zwłaszcza gdy  promień rentgenowski nie przebiega równolegle do płaszczyzny pęknięcia. Również nakładanie się innych struktur anatomicznych utrudnia postawienie prawidłowego rozpoznania. Stożkowa tomografia komputerowa (cbct) pozwala uzyskać obraz trójwymiarowy o wysokiej rozdzielczości znacząco poprawiając wykrywalność vrf. W pracy przedstawiono możliwość wykorzystania stożkowej tomografii komputerowej w diagnozowaniu pionowego złamania korzenia w zębie 14 leczonym wcześniej endodontycznie.

---

Joanna Możyńska1, Marcin Metlerski1, Alicja Nowicka2
1Studium Doktoranckie Wydziału Lekarsko-Stomatologicznego Pomorskiego Uniwersytetu Medycznego  w Szczecinie
²Katedra i Zakład Stomatologii Zachowawczej i Endodoncji Pomorskiego Uniwersytetu Medycznego  w Szczecinie

Przebarwienia zębów po zastosowaniu różnych cementów krzemowo-wapniowych. Przegląd piśmiennictwa

Wstęp: Cementy krzemowo-wapniowe stosowane są w większości trudnych przypadków leczniczych, w których podejmowana jest decyzja pomiędzy zachowaniem żywej miazgi, a leczeniem endodontycznym czy ekstrakcją. Niektóre cementy krzemowo-wapniowe wykazują jednak wysoki potencjał przebarwiający zmineralizowane tkanki zęba, co istotnie ogranicza ich zastosowanie, szczególnie w przednim odcinku uzębienia.
Cel: Porównanie wpływu różnych cementów krzemowo-wapniowych na przebarwianie przez nie zmineralizowanych tkanek zęba.
Metody: Przegląd piśmiennictwa został wykonany zgodnie z wytycznymi PRISMA. Wyszukiwanie literatury zostało przeprowadzone z uwzględnieniem daty publikacji od 1.01.2000 do dnia 31.07.2016. Przeszukano dwie bazy danych: MEDLINE (PubMed) i Scopus. Niezależnej ocenie poddano tytuły i streszczenia wyszukanych publikacji. Następnie zostały przeanalizowane pełne teksty wybranych artykułów i ostatecznie zostały one zakwalifikowane lub wykluczone.
Wyniki: Wyniki jednoznacznie wskazują na silny potencjał przebarwiający materiałów GMTA, WMTA, ProRootMTA i OrthoMTA, natomiast Biodentine, ERRM i RetroMTA, zgodnie z wynikami badań, nie powodują znaczących przebarwień zębów.
Wnioski: Powyższy przegląd piśmiennictwa wyraźnie wskazuje, że istnieją na rynku cementy krzemowo-wapniowe, które mają duży potencjał przebarwiający zmineralizowane tkanki zęba. Jednakże niektóre z nich, wykazują tak małą zmianę koloru, że jest ona niezauważalna ludzkim okiem (ΔE< 3,3).

Aleksandra Simińska¹, Kamil Kosko¹, Anida Noparlik², Dorota Wosch², Marta Milona^3
1SKN przy Zakładzie Higieny i Epidemiologii Pomorskiego Uniwersytetu Medycznego w Szczecinie
²Prywatna Praktyka Stomatologiczna Anida Noparlik w Dobrzeniu Wielkim
³Zakład Higieny i Epidemiologii Pomorskiego Uniwersytetu Medycznego w Szczecinie

Wpływ wybranych czynników na lęk u pacjenta podczas wizyty w gabinecie stomatologicznym

Wstęp: Lęk  związany z wizytą u stomatologa jest zjawiskiem, które towarzyszy polskim pacjentom. Pomimo stosowania znieczuleń i nowych technologii, które czynią leczenie stomatologiczne skuteczniejszym i mniej bolesnym, jest on powszechny. Istnieje szereg czynników, które wiążą się z pojawieniem negatywnych emocji, mogących przybierać nawet postać dentofobii.
Cel: Ocena wpływu wybranych czynników  na występowanie lęku u pacjenta podczas wizyty w gabinecie stomatologicznym.
Materiał i metody: W badaniu wzięło udział 54 pacjentów gabinetu stomatologicznego w woj. opolskim działającego w ramach praktyki prywatnej i świadczącego usługi refundowane przez NFZ. Pacjenci poddawani zabiegom stomatologicznym, po wyrażeniu zgody wypełniali ankietę, która zawierała pytania dotyczące między innymi: wieku, płci, rodzaju wykonywanego zabiegu  oraz lęku związanego z wizytą. Otrzymane wyniki poddano analizie statystycznej.
Wyniki: Wśród przebadanych pacjentów 70,4% deklarowało lęk związany z wizytą u stomatologa (M: 70,59%, K: 70,27%). Wśród pacjentów do 50 roku życia lęk przed zabiegiem stomatologicznym odczuwało 76% badanych, w porównaniu do 37,5% w grupie powyżej 50 roku życia; p=0,05. Lęk najczęściej odczuwali pacjenci przed wykonania wypełnienia w zębach  szczęki (80%) i żuchwy (71,43%), a najrzadziej przed ekstrakcją  (56,25%)
Wnioski: Lęk związany z leczeniem stomatologicznym nie zależał od płci pacjenta. Rodzaj wykonywanego zabiegu może mieć wpływ na wystąpienie lęku.

Paulina Strzelecka¹, Elżbieta Kubala¹, Kamil Kosko²,  Łukasz Kopacz³, Marta Grzegocka³, Aleksandra Simińska², Danuta Lietz-Kijak^4
1Studium Doktoranckie Wydziału Lekarsko- Stomatologicznego Pomorskiego Uniwersytetu Medycznego w Szczecinie
²Studenckie Koło Naukowe przy Samodzielnej Pracowni Propedeutyki i Fizykodiagnostyki Stomatologicznej Pomorskiego Uniwersytetu Medycznego w Szczecinie
3Studium Doktoranckie Wydziału Nauk o Zdrowiu Pomorskiego Uniwersytetu Medycznego w Szczecinie
⁴Samodzielna Pracownia Propedeutyki i Fizykodiagnostyki Stomatologicznej Pomorskiego Uniwersytetu Medycznego w Szczecinie

Procedura zabiegów z zakresu fizjoterapii stomatologicznej, wykorzystywana w powikłaniach chirurgicznych – opis przypadku
Wstęp: Chirurgiczne usuwanie zębów mądrości oraz dodatkowych praktycznie nierozerwalnie wiąże się z wystąpieniem powikłań pozabiegowych, takich jak np. obrzęk, czy neuralgia
Cel: Przedstawienie wyników stosowania własnej metody postępowania okołozabiegowego fizyko- i fizjoterapeutycznego w chirurgii stomatologicznej na podstawie opisu przypadku.
Materiał i metody: Mężczyzna (23 lata) zgłosił się do Samodzielnej Pracowni Propedeutyki i Fizykodiagnostyki Stomatologicznej PUM w celu przygotowania do zabiegu chirurgicznej ekstrakcji lewego zęba trzonowego żuchwy. Przed ekstrakcją wykonano profilaktyczne ozonowanie jamy ustnej. Po zabiegu chirurgicznym zaobserwowano znaczny obrzęk i ocieplenie powłok skórnych oraz szczękościsk. Pacjent zgłaszał silne dolegliwości bólowe. W ramach rehabilitacji zaordynowano ozonoterapię, magnetostymulację i magnetoledoterapię, a także aplikację Kinesiology Taping. Zabiegi przeprowadzano przez tydzień: pierwsze 3 dni – dwa razy dziennie, następnie raz dziennie.
Wyniki: Dzięki zastosowaniu w/w metod pacjent już po 2 dniach zabiegów nie zgłaszał dolegliwości bólowych, natomiast  pozostałe objawy ustąpiły w przeciągu tygodnia.
Wnioski: Zastosowanie fizyko- i fizjoterapii w postępowaniu okołozabiegowym w przypadku interwencji chirurgicznych umożliwia szybką i skuteczną eliminację powikłań pozabiegowych oraz sprawny powrót pacjenta do codziennego funkcjonowania.

Anna Kędzia¹, Barbara Kochańska^2*, Alina Gębska¹, Maria Wierzbowska¹, Andrzej Kufel³

¹Zakład Mikrobiologii Jamy Ustnej, Gdański Uniwersytet Medyczny;
²Katedra i Zakład Stomatologii Zachowawczej, Gdański Uniwersytet Medyczny;
³Oddział Chirurgii Naczyniowej, Swissmed Szpital, Gdańsk;

Ocena wrażliwości na askorbinian chitozanu pałeczek Helicobacter pylori wyizolowanych z kieszonek dziąsłowych i płytek arteriosklerotycznych

Wstęp: Chitozan jest zasadowym polisacharydem będącym zdeacetylowaną pochodną chityny. Biopolimer wykazuje właściwości przeciwbakteryjne. Helicobacter pylori to mikroaerofilna, Gram-ujemna, spiralna pałeczka związaną z chorobą wrzodową żołądka i dwunastnicy. Jej naturalnym rezerwuarem jest m.in. jama ustna (ślina, bakteryjna płytka nazębna, kieszonka dziąsłowa). Mechanizm kolonizacji jamy ustnej nie jest poznany.
Cel: Oznaczenie wrażliwości na askorbinian chitozanu (A.Ch.) szczepów Helicobacter pylori, wyizolowanych z kieszonek dziąsłowych oraz z arteriosklerotycznych płytek pochodzących z tętnicy szyjnej i z tętnicy udowej.
Materiał i metody: Badaniem objęto 7 szczepów Helicobacter pylori wyizolowanych z kieszonek dziąsłowych, 6 szczepów wyizolowanych z arteriosklerotycznych płytek pochodzących z tętnicy szyjnej oraz 4 z arteriosklerotycznych płytek z tętnicy udowej. Zastosowany A.Ch. miał postać proszku, proporcja kwasu askorbinowego do chitozanu (stopień deacetylacji 60%) wynosiła 1:1. Preparat rozcieńczano w jałowej wodzie destylowanej do stężeń: 2,0; 1,0; 0,5; 0,25; 0,12 i 0,06 mg/ml. Wrażliwość pałeczek oznaczono metodą seryjnych rozcieńczeń w agarze Brucella z dodatkiem 5% defibrynowanej krwi baraniej. Inokulum zawierające 10⁵ CFU/kroplę nanoszono na powierzchnię agaru aparatem Steersa. Płytki z agarem nie zawierające A.Ch. stanowiły kontrolę wzrostu szczepów. Podłoża inkubowano w anaerostacie w 37⁰C w obecności Campy Pak (BBL) przez 48h. Za najmniejsze stężenie hamujące wzrost (MIC) uznano takie stężenie A.Ch., które całkowicie hamowało wzrost badanych szczepów bakterii.
Wyniki: A.Ch. w najniższych stężeniach hamował wzrost 35% badanych szczepów. Spośród 17 badanych szczepów Helicobacter pylori, większą wrażliwość wykazywały pałeczki izolowane z kieszonek dziąsłowych. Szczepy Helicobacter pylori izolowane z płytek pochodzących z tętnicy szyjnej wykazywały mniejszą wrażliwość. Najmniej wrażliwe były szczepy Helicobacter pylori izolowane z płytek pochodzących z tętnicy udowej: wszystkie szczepy były oporne na testowane stężenia A.Ch.
Wnioski: Pałeczki Helicobacter pylori izolowane z kieszonek dziąsłowych wykazywały wyższą wrażliwość na działanie A.Ch., niż pałeczki izolowane z płytek arteriosklerotycznych.